Blog

Hoogsensitief en bindingsangst, een gevolg van een narcistische opvoeding.

Hoe schadelijk is een narcistische opvoeding?

Een narcistische opvoeding is schadelijk en de gevolgen zijn ernstig. Opgroeien in een toxische en destructieve omgeving, terwijl je als kind het recht hebt om op te groeien in een liefdevolle en veilige omgeving waar je gezien en gehoord mag worden, is voor de ontwikkeling van het kind traumatisch. Kinderen zouden niet blootgesteld moeten worden aan schokkende en indringende ervaringen, ook omdat hun hersenen en zenuwstelsel nog niet volgroeid zijn en dus niet in staat zijn om het narcistisch drama het hoofd te bieden. Als je bloedeigen ouder de vijand blijkt te zijn, als je bloedeigen ouder achter gesloten deuren een heuse oorlogvoering tegen je houdt, dan kan je op je vingers uittellen dat een narcistische opvoeding schadelijk is. En daar hoef je echt geen Einstein voor te zijn.

Bindingsangst, wat is dat?

Bindingsangst, of hechtingsangst, is angst dat je iets gaat verliezen. Bindingsangst, of hechtingsangst, is de angst dat je iets gaat verliezen op het moment dat je je gaat binden met een ander. Bang zijn en angst voelen om jezelf te verliezen aan de ander, maar ook bang zijn en angst voelen dat de ander afknapt op je zodra deze je leert kennen. 

Je bent als de dood om weer gekwetst te worden terwijl je snakt naar liefde en aandacht. Je snakt ernaar dat er iemand is die je echt ziet staan, die je echt begrijpt en die je accepteert en waardeert. Die je laat gaan als je de behoefte voelt tot afzondering en toch aan je zijde over je blijft waken. Die je begrijpt, ook op zielsniveau en die begrip toont. En die, ondanks je rare bokkesprongen, je een warme knuffel geeft dat het allemaal ok is. Iemand die niet constant op je lip zit en je aandacht opeist, maar je je gang laat gaan. Open en eerlijk.

Hoogsensitief en bindingsangst

In ons geval, als hoogsensitieve personen, betekent bindingsangst en hechtingsangst de angst voor het onbekende. We zijn niet geschoold in de liefde, niet geschoold in gevoelens of emoties en ook niet geschoold in oprechte waardering. We weten wel dat we angst moeten voelen voor liefde, gevoelens, emoties en voor waardering, omdat we opgegroeid zijn in een onveilige omgeving waar voorwaarden werden gesteld aan liefde, emoties, gevoelens en waardering. Emotioneel zijn we niet volgroeid, niet echt. (Of we zijn als volwassene onszelf gaan bijspijkeren op het gebied van liefde, emoties, gevoelens en aandacht.) Daar boven op hadden we ook nog te maken met onze worsteling over onze hoogsensitiviteit.

Hoe ontstaat bindingsangst?

Bindingsangst ontstaat – onder meer – door onveilige hechting met een ouder/verzorger. Je hebt als kind een onveilige binding met de meest belangrijke persoon (personen) in je leven: een ouder, een opvoeder, met allebei de ouders of met allebei de opvoeders.

Gevolgen narcistische opvoeding: onveilig gehecht.

Als kind onveilig gehecht zijn heeft enorme gevolgen: het kind vertrouwt niemand en zichzelf niet. Het kind durft anderen niet te vertrouwen: immers als het thuis niet veilig is, dan zal het daar buiten helemaal onveilig zijn! De band die het kind met zijn, of haar, ouders heeft, zal het in zijn, of haar, latere leven grote overeenkomsten tonen met de liefdespartner. 

Het kind is opgevoed zonder echte liefde en aandacht gekregen te hebben. Emoties mochten niet getoont worden en praten over gevoelens deed niemand binnen het gezin (of onvoldoende.) Zodra je emoties toonde werd je belachelijk gemaakt of zelfs uitgescholden. Dat veroorzaakt grote problemen binnen alle relaties die het kind in zijn, of haar, latere leven aangaat.

Lees ook: Dochter van een narcistische moeder, heb jij een verborgen narcist als moeder?

Veilige hechting

Een kind dat veilig gehecht is aan zijn, of haar, ouders groeit op in een veilige omgeving, waarin het kind weet dat het altijd terug kan vallen op een ouder en dat de ouders onvoorwaardelijk van het kind houden, zonder dat daar tegenprestaties van worden terug verwacht. 

Onveilige hechting: Moeite met relaties en moeite met het aangaan van nieuwe relaties

De gevolgen van onveilige hechting betekenen niet alleen dat je moeite met relaties gaat krijgen, meestal relaties vol drama´s en conflicten, maar het betekent ook dat je moeite gaat ondervinden met het aangaan van nieuwe relaties: bindingsangst.

Narcistische relatie

Het grappige, of eigenlijk: intens trieste, aan dit hele verhaal is dat jij als hoogsensitief persoon met bindingsangst, in exact hetzelfde schuitje zit als je narcist (en met alle andere narcisten uit je leven!). Jullie allebei, je narcist en jij, hebben 1 ding gemeen: bindingsangst! Ook je narcist is opgevoed door iemand die emotioneel niet beschikbaar was, ook de narcist heeft te maken met een zekere vorm van bindingsangst. 

Je narcist heeft bindingsangst

Maar wat jij meegemaakt hebt in je jeugd, heeft de narcist ook meegemaakt: emoties moesten worden weggestopt, er heeft geen echte intimiteit plaatsgevonden met de narcist en diens narcistische ouder en ook de narcist heeft een ouder (gehad) die nooit van hem, of haar, hield. 

Op emotioneel gebied is de narcist mogelijk nog meer afgestompt dan jij. Jouw redding van de echte ondergang was vermoedelijk de sensitieve ouder die je had. Dankzij deze sensitieve ouder ben je hoogsensitief geworden en niet narcistisch. 

Maar jullie hebben allebei – jij en de narcist –  tijdens jullie jeugdjaren geen echte oprechte liefde gekend op constante basis van een opvoedenden ouder en nooit geliefd gevoeld. Emotioneel zijn jullie geen van beiden volgroeid omdat jullie op emotioneel gebied niet zijn opgevoed.

Je zou kunnen stellen dat de narcist zijn emotionele ellende uit zijn jeugd en liefdeloze opvoeding heeft vertaald naar.”Als niemand van mij houdt moet ik maar heel veel om mezelf gaan geven.” (Als je het op deze manier bekijkt: geef de narcist eens ongelijk!)

Het gevolg is wel, dat je jezelf nog meer kwijt raakt, want emotioneel niet gezien worden en niet de mogelijkheid krijgen om je emotioneel te uiten en dus emotioneel op te kunnen groeien, wordt in de kiem gesmoord. Je loopt iedere keer vast. Het lijkt er een beetje op alsof je je in drijfzand bevindt en dat door iedere beweging die je maakt net een beetje meer wegzakt in de modder.

Bindingsangst na narcisme

Je bindingsangst wordt versterkt binnen je relatie met een narcist: hij, of zij schreeuwde je toe dat je niet emotioneel mocht worden, geen emotionele toestanden, geen emoties tonen: dat alles was verboden. En eigenlijk, hoe triest ook, je herkent dit patroon van huis uit: geen emoties tonen en niet praten over emoties. Emoties moesten worden weggestopt. Onderdrukt. 

Er is geen echte intimiteit tussen jullie, net zoals er geen intimiteit was met je narcistische ouder. Schijn intimiteit, dat wel, zeker als er anderen in de buurt waren werd er gedaan alsof de narcistische ouder “heel veel” van je hield, net als de narcist in het begin beweerde dat jij “de liefde van zijn, of haar, leven was,” maar het was schijn, gebaseerd op een leugen. En dat doet pijn, heel veel pijn, dat je eigen ouder en je eigen partner geen snars om je geven en zelfs niet eens in staat zijn om van je te houden. 

Dat gaat je echt niet in de koude kleren zitten en dat doet wat met je. Je bouwt een hoge muur om je heen om jezelf te beschermen.

(De sporen die een narcistische relatie nalaten kunnen zo diep zijn dat hier de oorsprong van je bindingsangst ligt.)

Je bindingsangst wordt ook versterkt door je worsteling met je hoogsensitiviteit. De ideale partner voor alle hoogsensitieve personen zou een partner zijn die zelf ook hoogsensitief is. Maar door je onveilige hechting “zoek” je onbewust dezelfde ellende die je thuis had, ook bij iedere potentiële nieuwe liefdespartner. Dat voelt namelijk vertrouwd voor je, daar ben je mee bekend. Je weet niet beter.

Trouwe bondgenoot

Sommigen van jullie maken zulke afschuwelijke dingen mee in hun jeugd dat ze veel voorvallen vergeten zijn. Je brein beschermt je door je die dingen te doen vergeten die te erg voor woorden zijn. Je brein is in je hele leven het enige geweest die je echt in bescherming nam. Je brein is de enige trouwe bondgenoot geweest en zal dat ook altijd zijn. Zijn er te veel emoties, te veel onverwerkte en opgekropte emoties, dan besluit je brein je een handje te helpen door je een aantal voorvallen te doen vergeten. Het zit er nog wel, maar je kan er – op dit moment – niet bij. Je brein beoordeelt of je er aan toe bent om die vreselijke voorvallen te herinneren.

Nachtmerries kunnen een teken zijn dat je brein dingen verstopt heeft die je je niet meer kunt herinneren.

Overigens, je brein kan hierin best ver gaan: om je te beschermen tegen de herinneringen van voorvallen die te erg voor woorden zijn, kan het ook besluiten om enkele fijne en leuke voorvallen weg te stoppen. 

Als ik naar mezelf kijk, vertrouw ik er op dat mijn brein mijn bondgenoot is en het beste met me voor heeft. Ik vertrouw er op dat mijn brein weet wat het doet, ook als het het de leuke herinneringen weghaalt.

Kenmerken bindingsangst door een narcistische opvoeding

Enkele kenmerken hiervan zijn:

Jezelf kwijt zijn geraakt,

Als kind mocht je jezelf niet zijn en “liefde” van je ouders moest je “winnen” en “verdienen” en dan nog ging het altijd om voorwaardelijke liefde, er kleefde altijd narigheid aan en er werd altijd een voorwaarde gesteld als je wel even een arm om je heen geslagen werd,

Zowel binnen liefdesrelaties als in andere vriendschappelijke en/of familie relaties een zekere afstand nemen van elkaar, niet te dicht bij de ander komen,

Als vrienden gaan praten over emotionele problemen raak je snel benauwd en onrustig en wil je of van onderwerp veranderen of liever verdwijnen via de nooduitgang,

Jezelf kwetsbaar opstellen naar een ander toe durf je niet of doe je nauwelijks,

Jezelf openstellen naar anderen toe durf je niet of nauwelijks,

Emotioneel afstand nemen voelt heel vertrouwd voor je aan,

Niet over gevoelens praten voelt heel vertrouwd voor je aan,

Je snakt naar liefde, waardering, gezien te worden en genegenheid, maar je bent er ook als de dood voor: omdat je het niet kent en omdat je nooit is geleerd dat je emoties mag hebben en mag tonen, je weet wel dat toen je als kind snakte naar liefde, je afgestraft werd door emotioneel afzijdigheid of zelfs genegeerd werd door de narcistische ouder,

Binnen in je woedt een hevig gevecht: het snakken naar liefde en de angst om emotioneel weer heel hard gekwetst te worden,

Je hebt een enorme behoefte aan afstand nemen en om jezelf regelmatig terug te trekken om op adem te komen,

Je klapt dicht als een speciaal persoon je de liefde verklaard en je weet je eigenlijk geen raad als deze speciale persoon je de liefde verklaard, alsof het speciale plotsklap verdwenen is.

P.S. Ik heb het hier in dit artikel over bindingsangst dat zijn oorsprong kent door opgevoed te zijn geweest door een narcistische ouder. Dit betekent overigens niet dat een kind uitsluitend onveilig gehecht is door de opvoeding van een narcistische ouder. Onveilige hechting kan ook ontstaan door, bijvoorbeeld, opgegroeid in pleeggezinnen, in oorlogstijd, opgegroeid zijn in bittere armoede, verwaarlozing, ouders al vroeg zijn overleden, tienermoeders, wisselende opvoeders hebben en opgegroeid zijn in een traumatische omgeving en enz.

Je opvoeding bepaalt je hechtingsstijl met anderen en met nieuwe liefdespartners. 

Lees ook: Gevolg narcistische opvoeding: emotioneel onvolwassen: emotioneel ongeschoold zijn.

Ben je een kind van narcistische ouders? Of heb je een kind met een narcistische ouder? Maak het kind weerbaar tegen het narcisme zonder de narcistische ouder een narcist te noemen! Het ebook geeft je veel inzichten en het is schrikbarend hoe het klopt! Lees meer over het ebook: Kind van een narcist.

Onveilig vermijdend gehecht en onveilig angstig gehecht

Er bestaan meerdere variaties op het “onveilig gehecht” thema: onveilig vermijdend gehecht (je trekt je terug als je je onder druk voelt staan en er is altijd een zekere afstand binnen je relaties) en onveilig angstig gehecht (je bent meer open met het tonen van je gevoelens en emoties om snel tot een intieme band met iemand te komen. Ze kunnen erg moeilijk alleen zijn, zijn op zoek naar een nieuwe partner, op zoek naar bevestiging en gedragen zich jaloers als ze eenmaal een nieuwe partner hebben gevonden.

Ben je HSP? Hoe kom je van je bindingsangst af?

Een interessant thema voor een volgend artikel is: Hoe kom ik van mijn bindingsangst als hoogsensitief persoon af? Veel heeft het te maken dat je niet naar binnen durft te keren, naar je innerlijke kern, omdat daar veel niet geheelde onzichtbare wonden en andere trauma´s aanwezig zijn. Het Helingsproces kan je hierin helpen.

Nog een gevolg van narcistische opvoeding: emotioneel onvolgroeid zijn.

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay 

Copyright Fleur Irene. Alle rechten voorbehouden. Alle teksten op deze site zijn eigendom van Fleur Irene en van HSP en de NARCIST.nl . Deze mogen NIET worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Fleur Irene.

Nieuw hier en weet je niet waar je moet beginnen? Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Fleur Irene en ontvang gratis een ebook! Uitschrijven kan wanneer je maar wenst en je gegevens zijn absoluut veilig bij me!

Hij/zij verhaal : Omwille van de leesbaarheid verwijs ik, in alle online producten van de HSP en de NARCIST website, naar de narcist of destructief persoon als een “hij” en naar het HSP slachtoffer of overlever van narcisme als een “zij.” Dit is puur taalkundig gekozen. Het is niet de bedoeling te concluderen dat narcisten altijd mannen zijn en dat slachtoffers van narcisme altijd vrouwen zijn! Er zijn heel wat mannelijke HSPers slachtoffer van een vrouwelijke narcist!